"QUO
VADIS KUBA? IMPLIKACJE DLA EUROPY I POLSKI"
PROJEKT
BADAWCZY ZATWIERDZONY I FINANSOWANY
PRZEZ
NARODOWE CENTRUM NAUKI
KIEROWNIK
PROJEKTU DR KATARZYNA DEMBICZ
(CESLA,
INSTYTUT AMERYK I EUROPY UW)
REALIZACJA:
2012-13
I. Prezentacja
projektu:
Kuba
od dziesięcioleci stanowi jeden z punktów odniesienia w studiach
latynoamerykańskich i kwestiach związanych z relacjami Unia Europejska -
Ameryka Łacińska. Przyczynia się do tego wiele czynników. Jednym jest
geopolityczne położenie Wyspy, która w czasach kolonialnych była traktowana
przez Hiszpanię jako symboliczny klucz do Nowego Świata. Jej obecna trudna
sytuacja polityczna i gospodarcza oraz przejawy łamania praw człowieka stanowią
kolejną przesłankę do intensywnego zainteresowania UE promocją wartości demokratycznych
w tym kraju. Jednocześnie drzemiący potencjał ekonomiczny i oczekiwanie na
rychłe zmiany polityczne przyciągają uwagę inwestorów zagranicznych. Z tego
powodu można mówić o niegasnącym zainteresowaniu tym państwem głównych aktorów
stosunków międzynarodowych (Stanów Zjednoczonych, krajów Unii Europejskiej,
Rosji, i ostatnio, Chin).
Panuje również powszechne przekonanie o kulturowej i
społecznej izolacji Kubańczyków. Istotnie, ze względu na trwającą ponad pół
wieku izolację polityczną i związany z tym brak dostępu do niezależnych i
zróżnicowanych środków przekazu, a także ograniczoną mobilność, społeczeństwo
kubańskie trwa w oddaleniu od reszty świata, który w tym czasie staje się
„globalną wioską” z coraz gęstszą siecią stałych relacji ponadnarodowych. Jest
to jedna z przyczyn dla której badania społeczne na Kubie są utrudnione (i
rzadko podejmowane przez badaczy z zewnątrz) a wyobrażenia Kubańczyków o
świecie powinny być uwzględniane przy realizacji badań dotyczących przemian
gospodarczych i społecznych w tym kraju.
Proponowany
projekt badawczy "Quo Vadis Kuba? Implikacje dla Europy i Polski "
daje możliwość nie tylko wykonania pogłębionego studium na temat aktualnej
sytuacji społeczno-gospodarczej na wyspie ale również opracowanie
ewentualnych scenariuszy rozwoju sytuacji na Kubie i analizę konsekwencji jakie
mogłyby mieć dla jej współpracy z UE i Polską, biorąc pod uwagę element, który
do tej pory był w zasadzie nieobecny czyli percepcję świata i zmian na Kubie
przez samych Kubańczyków.
II. Mając na uwadze powyższe przesłanki, do podstawowych celów projektu
należy:
1.
Uchwycenie zmian w mentalności i postrzeganiu świata zewnętrznego pomiędzy
pokoleniami Kubańczyków;
2. Wskazanie czynników warunkujących przemiany na Kubie;
3. Nakreślenie scenariuszy rozwoju sytuacji politycznej i gospodarczej na Kubie (biorąc pod uwagę dotychczasową ewolucję polityczną i gospodarczą Kuby, analizując stan społeczeństwa kubańskiego, zaangażowanie rządu kubańskiego w sprawy międzynarodowe, mając na uwadze liczną diasporę kubańską na świecie a także uwzględniając prowadzoną przez UE i USA politykę wobec tego kraju);
4. Wskazanie konsekwencji tych zmian dla relacji Europy i Polski z tym krajem.
2. Wskazanie czynników warunkujących przemiany na Kubie;
3. Nakreślenie scenariuszy rozwoju sytuacji politycznej i gospodarczej na Kubie (biorąc pod uwagę dotychczasową ewolucję polityczną i gospodarczą Kuby, analizując stan społeczeństwa kubańskiego, zaangażowanie rządu kubańskiego w sprawy międzynarodowe, mając na uwadze liczną diasporę kubańską na świecie a także uwzględniając prowadzoną przez UE i USA politykę wobec tego kraju);
4. Wskazanie konsekwencji tych zmian dla relacji Europy i Polski z tym krajem.
Niniejszy
projekt pozwoli na szersze zaangażowania się w debatę naukową nad sprawami
kubańskimi a pośrednio karaibskimi, które w ostatniej dekadzie były w zasadzie
nieobecne w nauce polskiej. Umożliwi również wykreowanie obszaru do
dyskusji i stworzenie zaplecza dla nowej wiedzy o podstawowych zjawiskach z
zakresu rodzących się studiów transatlantyckich gdyż ważnym obszarem analizy
będą relacje Kuby z Europą i Polską.
Realizatorzy
projektu spodziewają się, iż dzięki niemu pokazana zostanie złożoność sytuacji
na Wyspie i różnorodność czynników, które mają zdecydowany wpływ na ewentualny
rozwój wypadków politycznych, gospodarczych i społecznych na Kubie.
III. Uwzględniając kompleksowość zagadnienia, projekt przewiduje
następujące zakresy tematyczne:
1. Kuba - struktury władzy
2. Zagrożenia dla
społeczeństwa kubańskiego
3. Religia na Kubie.
4. Diaspora - historia
drugiej Kuby.
5. Gospodarka Kuby -
projekcje zmian.
6. Możliwe pozycje
geopolityczne Kuby
7. Kuba i nowe zagrożenia.
8. Europa i Polska a
ewentualne przemiany na Kubie
IV. Jednocześnie projekt zakłada:
-
wykonanie badań terenowych na Kubie,
-
organizację paneli dyskusyjnych i zebrań grup roboczych celem omówienie wyników
badań projektu,
-
wydanie w formie papierowej i elektronicznej (ogólnodostępnej) publikacji
zawierających wyniki badań.
V. Metodyka badań
Podstawą warsztatu naukowego projektu "Quo Vadis Kuba? ..." będzie analiza materiałów, które zebrane zostaną w drodze:
- obserwacji przeprowadzonych w wyniku badań terenowych,
- wywiadów z ludnością kubańską,
- ankiet wśród młodzieży studenckiej europejskiej (w tym polskiej)
- kwerendy bibliograficznej.
2. Pobyt na Kubie wykorzystany zostanie do przeprowadzenia wywiadów z ludnością:
a) jakościowych, na temat:
- "Kubańczyków koncepcje i wyobrażenia o świecie versus o ich kraju"
- "Obraz rodziny na Kubie i jego przemiany"
b) ilościowych, na temat "Koncepcje i wyobrażenia Kuby w oczach hawańskich studentów"
Badania jakościowe na dużej próbie (ok. 80 wywiadów pogłębionych) respondentów pozwolą na zrozumienie schematów postrzegania i re-konstrukcji świata przez Kubańczyków. Kolejnym krokiem jest kwantyfikacja uzyskanych informacji, która w warunkach panujących na wyspie jest znacznie utrudniona (przeprowadzenie niezależnego obszernego i reprezentatywnego badania ilościowego jest niemożliwe). W tym celu zostanie przeprowadzone badania ilościowe (ankieta) na próbie około 200 studentów Uniwersytetu w Hawanie. Zebrany materiał ilościowy pozwoli uzupełnić wiedzę z badania jakościowego oraz skwantyfikować w grupie studentów
dokonane obserwacje.
Zebrany materiał w wyniku wywiadów pogłębionych z ludnością poddany będzie analizie semantycznej a wnioski wypracowane w toku dyskusji całego zespołu badawczego zarówno na bieżąco - podczas realizacji badania jak i w czasie pracy po powrocie do kraju.
c) ilościowe, wśród młodzieży studenckiej europejskiej (Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Hiszpania) i polskiej na temat percepcji Kuby i jej relacji ze Światem.
3. Na etapie formułowania ostatecznych wyników badań wykorzystana zostanie metoda analizy porównawczej.
VI. EFEKTY
Wyniki
badań proponowanego projektu wypełnią lukę informacyjną i analityczną dotyczącą
bieżącej sytuacji społecznej i politycznej Kuby, ewentualnych przemian i ich
konsekwencji dla Polski i UE. Trzeba podkreślić, iż zapotrzebowanie na taką
informację w polskim społeczeństwie rośnie. Dzieje się tak za sprawą tzw.
odradzającej się "mody na Kubę" z jednej strony ale przede wszystkim
zaangażowania Polski w politykę zagraniczną UE, dla której jednym z punktów
odniesienia w formułowaniu swojego stanowisko wobec krajów Ameryki Łacińskiej
jest Kuba. Zwiększa to popyt na informację ze strony społeczeństwa, sfer
politycznych i gospodarczych kraju oraz mediów.
Przewiduje się, że upowszechnienie wyników badań
będzie przebiegać w różnorodny sposób, poprzez:
1. Publikację naukową o tym samym tytule co projekt
czyli "Quo Vadis Kuba? Implikacje dla Europy i Polski";
2. Publikację naukową "Relacje Polska - Kuba.
Historia i współczesność" w ramach
serii wydawniczej CESLA "Polska a Świat Iberoamerykański";
3. Spotkania grup roboczych i organizacja
konferencji naukowej o charakterze międzynarodowym;
4. Przygotowanie przez młodych naukowców biorących
udział w projekcie referatów na konferencje naukowe za granicą;
5. Publikacje artykułów naukowych w języku
hiszpańskim w "Revista del CESLA" i innych czasopismach
hiszpańskojęzycznych polskich i zagranicznych;
6. Organizacja wystaw poświęconych sytuacji
społeczno-gospodarczej Kuby, relacjom polsko-kubańskim;
7. Stworzenie strony internetowej projektu
Uzyskane wyniki z pewnością poszerzą wiedzę na temat
współczesnych przemian zachodzących na Kubie, jednocześnie stanowić będą
uzupełnienie dla badań nad relacjami Europy z Ameryką Łacińską, które
prowadzone są w Polsce.
No hay comentarios:
Publicar un comentario