PRZYSZŁOŚĆ DEMOKRACJI NA KUBIE

Pierwszy artykuł Konstytucji kubańskiej z 1992 roku mówi o Kubie jako o państwie

socjalistycznym, określając jego ustrój polityczny jako republikę jednolitą i demokratyczną, która stawia sobie za cel, między innymi, korzystanie z wolności politycznej, sprawiedliwości społecznej, indywidualny i zbiorowy dobrobyt oraz międzyludzką solidarność.

Artykuł trzeci konstytucji głosi: „W Republice Kuby źródłem władzy jest naród i cała władza państwowa od niego pochodzi”.

Taka jest oficjalna koncepcja kubańskiej demokracji, co oznacza, że dla rządu w Hawanie Kuba jest republiką jednolitą, nie federalną, demokratyczną, opartą na suwerenności narodu, która jest gwarantem zarówno wolności politycznej, jak i sprawiedliwości społecznej i solidarności oraz dobrobytu w skali indywidualnej i zbiorowej.

Z tego oficjalnego punktu widzenia dzisiejsze wystąpienie nie byłoby konieczne, gdyż na Kubie panuje już pełna demokracja.

Fakt ten również nie jest niczym nowym, gdyż państwa o ustroju inspirowanym marksizmem - leninizmem i z systemem jednopartyjnym same uważają się za demokratyczne, uznając, że jest to udoskonalona forma demokracji – demokracja ludowa. Dla przykładu państwo niemieckie w dobie realnego socjalizmu nosiło oficjalną nazwę

Niemiecka Republika Demokratyczna.

 

Koncepcja demokracji według Wspólnoty Demokracji zawarta

w Deklaracji Warszawskiej

W dniach 26 i 27 czerwca 2000 roku powstała w Warszawie Wspólnota Demokracji, którą tworzą rządy państw zaangażowane w działalność na rzecz demokracji. Podczas zorganizowanej wówczas Konferencji Ministerialnej 106 państw podpisało Deklarację Warszawską, zobowiązując się do przestrzegania podstawowych zasad demokracji i wzajemnej pomocy w ich realizacji. Deklaracja Warszawska jest kamieniem milowym w historii demokracji i w jej promowaniu w świecie.

W Deklaracji Warszawskiej państwa wyrażają swoje przywiązanie do celów i zasad zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, potwierdzają zobowiązanie do przestrzegania instrumentów międzynarodowego prawa, podkreślają współzależność między pokojem, rozwojem, prawami człowieka i demokracją oraz uznają uniwersalny charakter wartości demokratycznych.

Rządy zobowiązały się również do respektowania i ochrony następujących zasad i praktyk demokratycznych, uznanych za najistotniejsze:

- Wola ludu jest podstawą władzy rządu, co wyraża się poprzez korzystanie z prawa i powinności obywatelskiej wyboru swoich przedstawicieli w systematycznie organizowanych, wolnych i sprawiedliwych wyborach, otwartych dla licznych partii, realizowanych w tajnym głosowaniu oraz nadzorowanych przez niezależnych obserwatorów, wolnych od ingerencji i zastraszania.

- Prawo każdej osoby do równego dostępu do usług publicznych i do uczestniczenia

w kierowaniu sprawami publicznymi, bezpośrednio lub poprzez przedstawicieli

wybranych w wolnych wyborach.

- Prawo każdej osoby do jednakowej ochrony prawnej, bez dyskryminacji z powodu

rasy, koloru skóry, płci, języka, religii, poglądów politycznych i innych, pochodzenia pod względem narodowościowym i społecznym, własności, urodzenia, czy jakichkolwiek innych uwarunkowań.

- Prawo każdej osoby do wolności wyrażania opinii, a zwłaszcza do wymiany myśli i otrzymywania informacji poprzez dowolne media, niezależnie od istniejących granic.

- Prawo każdej osoby do wolności myśli, sumienia i religii.

- Prawo każdej osoby do równego dostępu do edukacji.

- Prawo prasy do zbierania, przekazywania i rozpowszechniania informacji, wiadomości

i opinii, podporządkowane jedynie ograniczeniom koniecznym w społeczeństwie demokratycznym i określonym przepisami prawnymi, z uwzględnieniem ewolucji sposobu funkcjonowania w tej dziedzinie następującej na scenie międzynarodowej.

- Prawo każdej osoby do poszanowania i nienaruszalności jej życia prywatnego i rodzinnego, ogniska domowego, korespondencji i wymiany elektronicznej, wolności w tych sferach od arbitralnych czy nielegalnych ingerencji.

- Prawo każdej osoby do wolności zgromadzenia i zrzeszania w celach pokojowych,

łącznie z zakładaniem własnych partii politycznych, grup obywatelskich, związków zawodowych czy innych organizacji, albo przystępowania do nich, z gwarancjami prawnymi koniecznymi, aby mogły funkcjonować w sposób wolny i w warunkach równego traktowania przez prawo.

- Prawo osób przynależących do grup mniejszościowych lub nieuprzywilejowanych do równej ochrony prawnej i do nieskrępowanego korzystania z własnej kultury, wyrażania i praktykowania własnej religii i używania własnego języka.

- Nikt nie może być aresztowany czy zatrzymany na podstawie arbitralnych decyzji, ani torturowany, karany czy traktowany z okrucieństwem, w sposób nieludzki, poniżany, czy pozbawiony gwarancji procesowych, takich jak, między innymi, domniemania niewinności dopóki nie udowodni się jego winy na drodze sądowej.

- Aby na straży powyższych praw, które mają zasadnicze znaczenie dla pełnego i skutecznego uczestniczenia w życiu społecznym, stało kompetentne, niezależne i bezstronne sądownictwo, ogólnie dostępne i ustanowione, i chronione mocą prawa.

- Aby wybrani rządzący, w swoich działaniach, w pełni przestrzegali prawa i konstytucji

każdego kraju oraz ustanowionych procedur.

- Prawo osób wybranych z zachowaniem należnych procedur do utworzenia rządu, objęcia funkcji i pełnienia jej przez kadencję określoną przez prawodawstwo danego kraju.

- Obowiązkiem wybranego rządu jest powstrzymanie się od działań niezgodnych z konstytucją, umożliwienie systematycznego odbywania wyborów i respektowania ich wyników oraz oddania władzy wraz z końcem legalnej kadencji.

- Aby instytucje publiczne były przejrzyste, dostępne i w pełni odpowiedzialne przed obywatelami i aby przeciwdziałały korupcji, która niszczy demokrację.

- Aby organ ustawodawczy został wybrany w sposób właściwy, przejrzysty i był odpowiedzialny wobec społeczeństwa.

- Aby została ustanowiona i sprawowana demokratyczna i cywilna kontrola nad wojskiem.

- Aby wszystkie prawa człowieka – cywilne, kulturalne, gospodarcze, polityczne i społeczne były promowane i chronione zgodnie z zasadami ujętymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i innymi instrumentami ochrony praw człowieka.

Celem Wspólnoty Demokracji, jak już wcześniej zostało zapisane, jest popieranie przestrzegania przez państwa wartości i norm demokratycznych. W tym celu rządy zobowiązują się przestrzegać wspomniane zasady.

Deklaracja Warszawska jest dokumentem założycielskim Wspólnoty Demokracji

i jej tekst odzwierciedla porozumienie między wszystkimi krajami świata, które u progu

XXI wieku i Trzeciego Tysiąclecia podpisują się pod wartościami, zasadami, zachowaniami

i instytucjami porządku demokratycznego.

Jeśli przyjrzymy się zasadom i normom ujętym w Deklaracji Warszawskiej stanie się oczywiste, że polityczny system kubański nie spełnia podstawowych wymogów, by można go było określić mianem porządku demokratycznego. Z tego samego powodu Kuba nie należy do Wspólnoty Demokracji.

Projekt Varela

Projekt Varela autorstwa Oswaldo Payá stanowił propozycję wprowadzenia na Kubie demokracji, bliską zasadom ustanowionym w Deklaracji Warszawskiej, ale nie został przyjęty przez kubańskie władze.

Polityka zagraniczna USA mająca na celu promowanie demokracji na Kubie

Od momentu zwycięstwa Rewolucji Kubańskiej w styczniu 1959 roku, a konkretnie od dekady lat sześćdziesiątych, jednym z priorytetowych celów polityki zagranicznej USA w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach było ustanowienie na Kubie ustroju demokratycznego. W tym celu stosowano różne metody: zarówno siłowe, czego przykładem była inwazja w Zatoce Świń, jak i blokadę ekonomiczną, dyplomatyczną izolację Hawany, czy  promowanie idei demokratycznych poprzez rozgłośnie radiowe, takie jak Radio Martí i wiele innych. Cały czas toczyła się w USA debata między zwolennikami twardych i miękkich metod na temat sposobów postępowania, które najprędzej mogły doprowadzić do demokratycznych przemian na wyspie. Tymczasem, do dnia dzisiejszego nie odnotowano konkretnych osiągnięć tej polityki zagranicznej.

(czytaj dalej na: http://amerykalacinska.com/www/images/artykuly_rozne/77-78_Eseje_Oscar_Araya_67-75.pdf)

autor: Oscar Alvarez Araya - profesor Universidad Nacional de Costa Rica

artykuł został wygloszony jako wykład inaugurujący Rok Akademicki 2012/2013

w Centrum Studiów Latynomamerykańskich 3 października 2012 r., a powstał w ramach projektu badawczego „Quo vadisKuba? Implikacje dla Europy i Polski” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki UMO-2011/01/B/HS4/03233